روش پتانسیل خودزا Self Potential

یکی از اولین روش‌های مورد استفاده در اکتشافات کانسارهای فلزی اندازه‌گیری پتانسیل خودزاست. در سال 1830 متوجه شدند، پتانسیل‌های خودزایی همراه کانی‌های مس در منطقه کورن‌وال انگلیس وجود دارد. توضیحات متنوعی از پتانسیل‌های خودزا پیشنهاد شده‌اند که به فعل و انفعالات پیچیده‌ای ارتباط داده شده است. روش پتانسیل خودزا هدفش نقشه‌برداری میدان‌های دائمی است که نزدیک تمرکز بار الکتریکی وجود دارد. عملیات فیزیکی و الکتروشیمیایی همراه با ساختمان‌ها و نهشته‌های معدنی این تمرکز بار را تولید کرده، به طوری که ساختمان به صورت یک باتری طبیعی عمل می‌کند.

مبنای این روش بر آن است که بدون ایجاد هیچ گونه میدان الکتریکی مصنوعی بین دو الکترودی که در زمین نصب می‌شود، یک مقدار پتانسیل طبیعی را می‌توان اندازه‌گیری کرد. جهت جلوگیری از پتانسیل پارازیتی که بین الکترودهای فلزی و زمین ایجاد می‌شود باید از الکترودهای غیرپلاریزه استفاده نمود.

این الکترودها از یک میله مسی که در داخل مایعی از سولفات مس غوطه‌ور است تشکیل شده‌اند. این مایع نیز که در ظرف سفالی قرار می‌گیرد با زمین در تماس است. پتانسیلی که از اندازه‌گیری با چنین الکترودهایی به دست می‌آید، حاصل عوامل طبیعی است.

بعضی از معادن فلزی به صورت خودزا جریان الکتریکی را در زمین پخش می‌کنند. این معادن به صورت یک پیل بزرگ مدفون شده طبیعی در زمین عمل کرده و نتیجتاً این توده معدنی دارای اختلافات پتانسیلی چه بزرگتر و چه کوچکتر نسبت به سنگ‌های مجاور خود بوده و گفته می‌شود که این منطقه پتانسیل خودزایی نشان می‌دهد.