مختصری در مورد لرزه شناسی
لرزه‌نگاری مطالعه علمی گسترش امواج الاستیک در زمین می باشد 
و به عنوان یکی از شاخه‌های ژئوفیزیک شناخته می‌شود. از آنجا که امکان دسترسی به لایه‌ها و ساختارهای درون زمین میسر نمی باشد، امواج الاستیک (یا آکوستیک) امکان بازسازی آنچه در زیر زمین وجود دارد را فراهم می‌کند. عملیات لرزه‌نگاری مهمترین ابزار مهندسان ژئوفیزیک برای اکتشاف نفت و گاز بوده که بر اساس شکل امواج یا ارتعاشی که توسط منبع انرژی به داخل زمین فرستاده می‌شود، استوار است. در چنین برداشت‌هایی چشمه‌های انرژی کنترل شده و قابل حمل‌اند و فاصله بین چشمه و نقاط ثبت نسبتاً کوچک است. کار لرزه‌ای بیشتر پوشش پیوسته‌ای است که در آن پاسخ قسمت‌های متوالی از زمین در امتداد پروفیل برداشت می شود. برای ایجاد امواج لرزه‌ای مواد منفجره و سایر چشمه‌های انرژی و برای آشکارسازی حرکت حاصل در زمین، آرایه‌هایی از زلزله‌سنج‌ها یا ژئوفون‌ها به کار می رود. قسمتی از این امواج با عبور از لایه‌های متفاوت، به سمت منبع یا نقاط مشخص (سطح زمین) انعکاس می‌یابد. امواج با توجه به اختلاف چگالی و سرعت صوت در لایه‌های مختلف ژئوفیزیکی، انعکاس‌های گوناگونی دارند. تفاوت در انعکاس امواج از لایه‌های مختلف به زمین‌شناسان این امکان را می‌دهد که محدوده و عمق سنگ‌های متخلخل را تخمین بزنند. علم لرزه خود به دو گروه اصلی زلزله و نفت تقسیم می‌گردد. در شاخه زلزله، امواج زلزله که از همان امواج صوتی مذکور می‌باشند مورد مطالعه قرار می‌گیرند. این امواج حاوی اطلاعات زیادی از لایه‌های مختلف کره زمین می باشند. در شاخه نفت، اطلاعات لرزه‌ای با ایجاد امواج لرزه‌ای مصنوعی در سطح زمین و دریافت بازتاب این امواج از درون لایه‌های زیرسطحی به دست می آید.
شیوه‌های لرزه‌نگاری
- لرزه‌نگاری انکساری: این روش به دلیل دربرگیری عمق کم زمین چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
- لرزه‌نگاری بازتابی: این روش برای شناخت زمین در اعماق زیاد استفاده می شود و با ثبت تغییرات زمان‌های دریافت امواج بازتابی از نقطه ای به نقطه ای دیگر در سطح زمین تصویری از ساختارهای زیر زمینی از آن منطقه به دست می‌آورد.
تفسیر داده‌ها
پس از ایجاد لرزه در لرزه‌نگاری نوبت به دریافت و تفسیر داده می رسد. مهمترین روش‌ها برای ترسیم داده‌ها به صورت زیر است:
- روش دو بعدی: در لرزه‌نگاری دو بعدی، امواج در طول خط چشمه-گیرنده ثبت می گردند و فرض می‌شود که تمامی پرتوهای بازتابی در صفحه ی عمودی که خط چشمه-گیرنده را شامل می شود، قرار دارند.
- روش سه بعدی: هدف کلی لرزه‌نگاری سه بعدی به دست آوردن قدرت تفکیک بهتر زمین‌شناسی منطقه نسبت به لرزه‌نگاری دو بعدی است. در لرزه‌نگاری سه بعدی برداشت داده‌ها منحصر به یک صفحه عمودی شامل چشمه-گیرنده نیست، بلکه گیرنده ها در سطح زمین به صورت یک صفحه مشبک قرار دارند.
- روش چهار بعدی (مشمول زمان): در این روش تغییرات در ساختارها و خواص اجسام زیر زمینی به صورت مستمر در بازه‌های زمانی مشخص مشاهده می شود تا تصاویر مختلفی از آنچه در زیر زمین می گذرد به دست آید.
مهمترین هدف هر گروه لرزه‌نگاری برداشت صحیح با بهترین کیفیت و کمترین خطاست؛ از آنجایی که معمولاً پردازش داده‌های لرزه‌نگاری در مراکز بازخوانی پس از یک فاصله زمانی بعد از برداشت داده ها انجام می شود، کنترل کیفیت داده ها به هنگام برداشت (Onsite processing) برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، کاملاً ضروری است.
عملیات صحرایی در برداشت لرزه ای
- لینک منبع
تاریخ: یکشنبه , 06 اسفند 1396 (12:20)
- گزارش تخلف مطلب