مغناطیس‌شدگی بازماند در سنگ‌ها

     هنگامی که جسمی فرومغناطیس در میدان مغناطیسی شدید قرار می‌گیرد، پس از حذف میدان، نوعی مغناطیس‌شدگی القایی در جسم ایجاد می‌شود و همچنان در جسم باقی می‌ماند. این مغناطیس‌شدگی القایی را به نام مغناطیس‌شدگی بازماند طبیعی یا عادی می‌نامند. میزان این مغناطیس‌شدگی بازماند در جسم به شدت میدان مغناطیسی اطراف و محتوای کانی‌های مغناطیسی در سنگ‌ها بستگی دارد و دلایلی گوناگون موجب پیدایش این نوع مغناطیس‌شدگی بازماند در سنگ‌ها می‌شود که به تشریح آن‌ها می‌پردازیم.

الف)مغناطیس‌شدگی بازماند حرارتی:

     نوعی مغناطیس‌شدگی با منشأ اولیه است که در سنگ‌های آذرین هنگام سرد شدن توده‌ی آذرین در زیر نقطه‌ی کوری در یک میدان مغناطیسی به وجود می‌آید. در این حالت، هنگام سرد شدن توده‌ی آذرین کانی‌های مغناطیسی موجود در آن‌ها در راستا یا عکس میدان مغناطیسی زمین مغناطیس می‌شوند. بازماند حاصل از این مغناطیس‌شدگی بسیار پایدار است.

ب)مغناطیس‌شدگی بازماند آواری:

     این نوع مغناطیس‌شدگی دارای منشأ اولیه است و هنگام تشکیل سنگ‌های رسوبی به وجود می‌آید. در حین فرونشست آرام ذرات ریزدانه مغناطیس رسوبی، در حضور یک میدان مغناطیسی خارجی مانند میدان ژئومغناطیسی، این ذرات در راستای میدان خارجی به خط می‌شوند. رسوبات رسی فاقد این نوع مغناطیس‌شدگی بازماند هستند.

پ)مغناطیس‌شدگی بازماند شیمیایی:

     این نوع مغناطیس‌شدگی دارای منشأ ثانویه است و معمولاً پس از تشکیل سنگ در آن به جود می‌آید. پدیده‌هایی مانند واکنش‌های شیمیایی در دماهای زیر نقطه‌ی کوری، تبلور دوباره‌ی کانی‌ها یا رشد آن‌ها در طی مرحله سنگ‌شدگی یا پدیده دگرگونی از جمله عواملی‌اند که موجب این نوع مغناطیس‌شدگی بازماند در سنگ‌ها می‌شوند. این فرآیند در سنگ‌های رسوبی و دگرگونی از اهمیت زیادی برخوردار است.

ت)مغناطیس‌شدگی بازماند ویسکوز:

     این نوع مغناطیس‌شدگی دارای منشأ ثانویه است و در اثر قرار گرفتن مواد به مدت طولانی در معرض میدانی خارجی به وجود می‌آید. روی هم جمع شدن این بازماند تابعی لگاریتمی از زمان است. این نوع بازماند بیشتر ویژه‌ی سنگ‌های ریزدانه و کاملاً پایدار است.